تا چند سال پیش ریزگردها و ذرات غبار موجود در کلان شهرها و مناطق مختلف ایران به عنوان یک پدیده نو ظهور شناخته می‌شود؛ اما با گذشت زمان این معضل به یک رفیق همیشگی برای بسیاری از مردم تبدیل شده و کمتر به عنوان یک دغدغه اجتماعی به آن پرداخته می شود.
این ریزگردها منشاهای مختلفی دارند؛ آتش سوزی‌های بزرگ و مداوم، عدم تثبیت خاک‌های مناطق کویری و بیابان‌ها، خشک شدن رودخانه‌ها و دریاچه‌های کوچک، افزایش شهرهای صنعتی و آلوده، عملکرد نامناسب خودروهای سنگین کار و حتی خودروهای سواری، رشد جمعیت مصرف گرا، افزایش ساخت و سازهای شهری و … از جمله عواملی هستند که افزایش آلودگی و آلاینده‌های مختلف مضر در سطح شهر و زیست محیط را به وجود می آورند. اختلال در ضربان قلب، تنگی عروق، تنگی تنفس، حملات قلبی و… نیز از عوارض آلودگی ها روی بدن انسان است. در این شرایط و با افزایش ماشین‌ها و عملیات‌های صنعتی مختلف و عدم حرکت و راه حل مناسب از طرف مسئولین آن، سال به سال این آلودگی و مشکل بیشتر نیز می‌شود و ما در زمینه مهار این مشکل فقر دانشی داریم؛ پس بهتر است که خودمان راهکارهایی را برای جلوگیری از گسترش بیشتر این آلودگی‌ها در زندگی روزمره اجرا کنیم و از آسیب‌های بیشتر تا جایی که می‌توانیم جلوگیری کنیم.
در جامعه ما با افزایش آگاهی پزشکی در بین مردم و البته به لطف بیماری کوید 19، یکی از اتفاقات مثبتی که رقم خورده، زدن ماسک در فضای آلوده شهری است اما به محض ورود به خودروهای شخصی، ماسک‌ها برداشته شده و سرنشین با خیالی راحت در شهر تردد می‌کند؛ غافل از آنکه وسیله نقلیه‌ای که از آن استفاده می‌کند نیز دارای فیلتر کابینی‌ست که مدت‌ها از زمان استاندارد و تعویض فیلتر کابین آن گذشته و دیگر کارایی قبل و اثر مثبت خود را ندارد.
همانطور که می‌دانید فیلتر کابین خودرو، قطعه‌ای است برای تصفیه ذرات و جلوگیری از ورود آلاینده‌های موجود در هوا به کابین خودرو شما؛ این فیلتر از الیاف و چسب خاصی باید تولید شود که البته در بازار ایران به دلیل محدودیت‌ها، مدیا مناسب برای تولید کم است و از طرفی نیز متاسفانه هیچگونه استانداردی برای آن وجود ندارد و تعداد کمی شرکت وجود دارد که به طور صحیح و استاندارد این محصول مهم را تولید می‌کند. با توجه به میزان اهمیت فیلتر کابین و ارتباط مستقیم آن با سلامت انسان و از طرفی آلودگی‌های روز افزون شهرهای ما، لازم است که این فیلتر در فواصل زمانی بسیار کوتاه‌تری (ماهی یک بار یا حتی زودتر) تعویض شود تا قابلیت و کارایی خود را در خودرو از دست ندهد. اما متاسفانه این نگاه در مردم و سرنشینان وسایل نقلیه وجود ندارد و می‌تواند در بلند مدت آسیب‌های زیادی به دستگاه تنفسی انسان بزند. حتی معدود رانندگانی که این موضوع آگاهی کامل دارند، از شرایط بازار اطلاع کافی ندارند و بدون توجه به اعتبار برند فیلتر، آن را خریداری می‌کنند غافل از این که نباید هر فیلتری را مصرف کنند؛ چرا که کالای نامرغوب نیز خطرات خودش را دارد.
این چالش نیازمند اطلاع رسانی و آگاهی و به عبارتی فرهنگ‌سازی کار آمد و درست در سطح جامعه است. امیدواریم که با تلاش‌های فعالین و متخصصین این حوزه، چراغ آگاهی این مهم روز به روز روشن‌تر شود.
فرهنگ سازی تعویض فیلتر هوا موتور خودرو در جامعه
شاید بسیاری از رانندگان و مالکین خودرو ندانند که نقش هوا در عملکرد خودروها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در واقع بدون وجود هوای کافی و اکسیژن لازم، فرایند احتراق به خوبی انجام نمی شود و بازدهی خودروبالاخص درمقایسه با مصرف سوخت کاهش می یابد. آلاینده های موجود در هوا می توانند نقایص مختلفی مانند خوردگی پیستون و دیوار سیلندر را در موتور ایجاد کنند. یعنی مصرف سوخت خودرو بسیار بالاتر از حد معمول رفته و فرایند احتراق نیز کاملا دودزا خواهد بود. بنابراین به منظور فیلتراسیون این هوای ورودی به موتور، از فیلترهوا استفاده می شود که تا حد امکان جلوی ورودی ذرات مضر به داخل موتور گرفته شود.
با توجه به حساسیت بالا و ظریف‌تر بودن موتور خودروهای امروزی، لازم است که این قطعه با سرعت بیشتری تعویض شود تا خللی در عملکرد موتور به وجود نیاید. اما مالکین و رانندگان خودرو علی رغم نقش مهم و عملکرد مفید فیلترهوا، به این قطعه توجه زیادی نمی کنند و شاید مدت‌ها از تعویض آن خودداری می کنند، صرفا به این دلیل که افکار قدیمی مدت‌هاست نسل به نسل در جامعه ما چرخیده و باب شده تا به ازای هر دوبار تعویض روغن خودرو، باید یکبار فیلتر هوا را تعویض کرد!
این تصور غلط همانطور که گفته شد با توجه به شرایط کنونی خودروها و وضعیت نابسامان آب و هوایی بسیاری از شهرها کاملااشتباه است و متاسفانه تغییر این دیدگاه در جامعه به علت آنکه این نگاه تبدیل به فرهنگ شده، بسیار سخت است.
من به عنوان فردی که سالهاست در این صنعت فعالیت می‌کنم آگاه سازی و ایجاد نگاهی نو به این موضوع در جامعه را وظیفه خودم می دانم؛ چرا که این رفتار اشتباه در بلند مدت باعث به وجود آمدن هزینه های زیادی برای مالکین خودرو می شود و افزایش مصرف سوخت و خرابی های متعدد وسیله نقلیه را به همراه دارد…
با وجود افزایش کیفیت فیلترهای هوا ساخته شده در بعضی شرکت های معتبر ایران، نباید فراموش کرد که این فیلترها دارای ظرفیت مشخصی هستند و می توانند میزان مشخصی از گرد و غبار و آلایندگی‌ها را جذب کنند و در خود نگهدارند. این فیلترها با پر شدن ظرفیتشان باید تعویض شوند و توصیه من این است که با توجه به فضای آلوده شهرها بعد از هر ماه یا حتی زودتر، این فیلتر را تعویض کنند تا هم آسیبی به موتور خودرو وارد نشود، هم در هزینه‌های مصرفی صرفه جویی کنند و هم به سلامت آب و هوایی محیط زندگی خود کمک بیشتر کنند.
